Kultura bezpieczeństwa żywności
Kultura bezpieczeństwa żywności została w rozporządzeniu skierowana przede wszystkim do przedsiębiorców z sektora spożywczego. Stanowi ona szereg wymogów dotyczących odpowiedniego obchodzenia się z produktami, nadzoru oraz dbania o rozwój technologicznych pod względem bezpieczeństwa.
Główne wymogi postawione przez Komisję przedsiębiorstwom to:
- zaangażowanie kierownictwa oraz wszystkich pracowników w bezpieczną produkcję i dystrybucję żywności;
- produkcja bezpiecznej żywności i angażowanie wszystkich pracowników w praktyki w zakresie bezpieczeństwa żywności;
- świadomość zagrożeń dla bezpieczeństwa żywności oraz znaczenia bezpieczeństwa i higieny żywności wśród wszystkich pracowników przedsiębiorstwa;
- otwarta i jasna komunikacja między wszystkimi pracownikami w przedsiębiorstwie, w tym informowanie o odstępstwach i oczekiwaniach;
- dostępność wystarczających zasobów do zapewnienia bezpiecznego i higienicznego obchodzenia się z żywnością.
Nowe prawo wymaga również pewnych zamian organizacyjnych i zarządczych, a w szczególności:
- zapewnienia jasnego określenia ról i zakresu odpowiedzialności w ramach każdej działalności przedsiębiorstwa spożywczego;
- utrzymania integralności systemu higieny żywności podczas planowania i wdrażania zmian;
- sprawdzania, czy kontrole są przeprowadzane terminowo i skutecznie, a dokumentacja jest aktualna;
- Zapewniania odpowiednich szkoleń i nadzoru dla personelu;
- zapewniania zgodności z odpowiednimi wymogami regulacyjnymi;
- zachęcania przedsiębiorstw do ciągłego doskonalenia systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności, w stosownych przypadkach z uwzględnieniem postępu naukowego, technologicznego i najlepszych praktyk.1
Co kultura bezpieczeństwa żywności oznacza dla firm?
Unia Europejska włącza wszystkich uczestników łańcucha dostaw żywności w działania zwiększające bezpieczeństwo produktów. Zarówno pracownicy mający bezpośredni kontakt z żywnością jak i członkowie kadr zarządzających stali się odpowiedzialni za stałe podnoszenie poziomu bezpieczeństwa.
Z wymagań opublikowanych w Rozporządzeniu wywnioskować można główne środki, poprzez które Unia ma zamiar wdrożyć kulturę bezpieczeństwa żywności. Są to przede wszystkim:
- poprawa komunikacji i jasnego określania obowiązków,
- zwiększenie nadzoru w przedsiębiorstwach,
- rozwój nowych technologii dla bezpieczeństwa produktów,
- szkolenia i dostęp do wiedzy.2
Zatem nowe przepisy oznaczają zwiększenie nacisku ze strony Unii na wprowadzanie w życie powyższych punktów. Przedsiębiorstwa związane z produkcją żywności powinny spodziewać się bardziej restrykcyjnych kontroli oraz zwiększonych wymagań dotyczących kontroli wszystkich procesów oraz identyfikowalności produktu. Kontrola ta obejmować będzie także obecność alergenów w żywności oraz produktach obecnych podczas jej produkcji i transportu. Rozporządzenia? dodaje do jednego z załączników punkt dotyczący koniecznej dbałości o usuwanie substancji wywołujących alergie lub nietolerancje również z pojemników służących do zbierania, transportu i innych czynności okołoprodukcyjnych. Czynności te rozszerzają ogólne rozumienie dbałości o higienę całego sprzętu produkcyjnego.
Bezpieczeństwo redystrybucji
Nowe wytyczne zyskała także żywność poddawana redystrybucji. Producent żywności może przekazać produkty w ramach darowizny, pod warunkiem, że poddane zostaną odpowiedniej kontroli i nie wykazują nieprawidłowości. Kontrola obejmie przede wszystkim:
- termin przydatności do spożycia lub minimalnej trwałości,
- warunki przechowywania oraz przewożenia, w tym przede wszystkim temperaturę,
- stan opakowania,
- datę zamrożenia,
- cechy badane organoleptycznie,
- dla wyrobów pochodzenia zwierzęcego – identyfikowalność produktu.
Traceability nowym wymogiem prawa UE?
Po raz kolejny Unia zwraca szczególną uwagę na potrzebę identyfikowania i śledzenia produktów spożywczych w całości łańcucha dostaw. Coraz częściej traceability obecne jest od samego jego początku, np. od wysiewu roślin wchodzących w skład produktu spożywczego. Kontrola obejmuje wszelkie procesy produkcyjne, warunki przechowywania oraz transportu, docierając nawet do dystrybutorów. Teraz zwrócono uwagę również na ostatnie ogniwo łańcucha: redystrybucję. Nawet produkt, którego droga teoretycznie już się skończyła i nie zostaje sprzedany, nadal musi podlegać śledzeniu. Identyfikowalność pozwala na szybkie reagowanie w przypadku niepożądanych reakcji wśród obdarowanych redystrybuowaną żywnością. Szybkie wycofanie wadliwej partii daje realne korzyści dla zachowania bezpieczeństwa konsumentów i samych producentów. Redukuje koszty producenta poprzez wycofanie jednej partii lub jej części, a nie całych dostaw.
Traceability wychodzi po raz kolejny na pierwszy plan wśród sposobów na osiągnięcie jak najwyższej jakości i bezpieczeństwa w bardzo długim i rozproszonym łańcuchu dostaw żywności europejskiej. Opisane powyżej Rozporządzenie w dwóch miejscach wspomina o konieczności wprowadzenia identyfikowalności: w temacie redystrybucji oraz przy okazji obowiązków przedsiębiorców względem nowej kultury bezpieczeństwa. W zmienionym załączniku wspomina się o propagowaniu nowych technologii dla bezpieczeństwa, a na tym właśnie bazuje traceability oraz takie rozwiązania jak TraceON. Informacje przypisane do produktu lub partii są na bieżąco aktualizowane i wygodnie wyświetlane, zatem producent posiada stały wgląd online w lokalizację, warunki przechowywania oraz historię danego wyrobu. A to już ogromny krok w stronę wprowadzenia wymaganej przez Unię nowej kultury bezpieczeństwa.
Aktualizacja prawa żywnościowego
Unia Europejska nie ustaje w próbach dopracowania prawa żywnościowego i uściślania norm dotyczących zawartości różnych substancji w produktach spożywczych. Średnio kilka razy w miesiącu wydawane są nowe wytyczne dotyczące dopuszczonych maksymalnych stężeń, obowiązku odpowiedniego znakowania produktów lub nawet całkowite zakazy stosowania konkretnych składników. Tylko w tym roku UE wydało szereg rozporządzeń i nowelizacji dotyczących np. nowych limitów dla suplementów diety, herbat i suszonych ziół, zakazu stosowania pochodnych hydroksyantracenu, planowanego oznaczania śladu węglowego na etykietach, warunków stosowania trans-resweatrolu w suplementach i wiele innych.3 To wszystko w znacznym stopniu wpływają na pracę przedsiębiorstw sektora spożywczego. Szybkie reagowanie na nowości oraz potrzeba ciągłego wykazywania zgodności produktów z normami może powodować spore trudności organizacyjne. Firmy, które nie posiadają odpowiedniej kontroli oraz systemów rejestrujących zabiegi i wdrożone procesy, nie mogą wykazać podczas kontroli, że zastosowały się do najnowszych wytycznych. Producent może również łatwo przeoczyć niezgodności w wydawanym towarze, a to rodzi ryzyko potencjalnych kar i kryzysu wizerunkowego. Warto zatem zastanowić się, czy traceability nie będzie dla firmy odpowiednim środkiem zaradczym na problem pojawiających się wciąż nowych wytycznych.
TraceON to system wdrażający traceability czyli identyfikowalność produktu w firmach. Zobacz naszą przykładową realizację w Grupie Mularski. Przedstaw nam charakterystykę pracy i działanie swojej firmy, a my dopasujemy rozwiązania do Twoich metod.
Zachęcamy do odwiedzania naszej strony i bieżącego śledzenia informacji dotyczących nowości w prawie żywnościowym oraz nowinek związanych z kontrolą jakości produkcji. Zapraszamy na www.traceon.pl i na nasze profile w mediach społecznościowych.
Źródła:
[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32021R0382&qid=1615031762664
[2] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32021R0382&qid=1615031762664
